نیستان ادب
وبلاگ آموزشی - ادبی - تفریحی - هنری
نیستان ادب
وبلاگ آموزشی - ادبی - تفریحی - هنریدرباره من
دبیر ادبیات دبیرستان استعداهای درخشان شهید مدنی تبریز و دبیرستان شاهد تبریز
ادامه...
آزمون دروس
نام و نام خانوادگی : ....................... آزمون شماره 3 درس 3
کلاس اول ........ نام گروه : نام سر گروه:
1- ولادت حضرت امام خمینی با کدام یک از وقایع زیر مصادف بود ؟
الف ) شهادت حضرت فاطمه (س ) ب ) ولادت حضرت فاطمه ( س )
2 - امام در چند سالگی توانست قرآن را ختم کند؟
الف ) 12 ب ) 7 ج ) 15 د ) 19
3 - بنیانگذار حوزه ی علمیّه قم کدام شخص است ؟
الف ) امام خمینی ب ) آیت الله عبدالکریم حایری
ج ) آیت الله بروجردی د ) آیت الله قاضی
4 - امام در چه سالی به مرجعیّت رسیدند ؟
الف ) 1341 ب ) 1343
5 - فرزند شهید امام ( حاج آقا مصطفی ) در کجا به شهادت رسیدند .
الف ) قم ب ) مشهد ج) کربلا د ) نجف
6 - چرا در دوره ی انقلاب همه ی ایران یک معلم داشت؟
الف ) زیرا همه به فرمان امام در کوچه ها و خیابان ها تظاهرات می کردند و درس انقلاب را
به بانگ بلند به گوش جهانیان می رساندند.
ب ) زیرا در آن دوره همه ی مراکز علمی به صورت نیمه تعطیل درآمده بود .
7 - جمله ی مقابل چه نوع جمله ای است ؟ « خدایا مارا به راه راست هدایت فرما . »
الف ) خبری ب ) امری ج ) عاطفی د ) پرسشی
8 - کدام کلمه درست معنی شده است ؟
الف ) کوره راه : راه ناپیدا ب ) جذّاب : دوستی
ج ) تبعید : دوری د ) مرموز : جاهل
9 - کدام کلمه غلط معنی شده است ؟
الف ) تبعید : دور کردن ب ) سیما : چهره
ج ) اعتراض : دوری د ) تأسیس : بنیان
10 - در نثر .................. نویسنده ، بسیار طبیعی ، روان و ساده می نویسد.
الف ) ساده ب ) ادبی
11 - کدام یک از گزینه های زیر جز انواع نظم نیست؟
الف ) غزل ب ) قصیده ج ) ادبی د ) قطعه
تعداد پاسخ های صحیح : سربلند باشید
سیدی
تعداد پاسخ های غلط :
نمره کل :
نام و نام خانوادگی : .................................. درس 1 نام گروه : شماره آزمون : 1
1- ترجمه صحیح عبارت « سلمان منّا اهل البیت » در کدام گزینه است ؟
الف ) سلمان از خاندان پیامبر است ب ) سلمان از ما اهل بیت است
ج) سلمان دوست دار اهل بیت است د ) سلمان خاندان پیامبر را دوست دارد
2- آیین و قانونی که متعلّق به همه ی افراد بشر است ، آیا می تواند روی زبان خاصّی تکیه کند؟
الف ) بلی ب ) خیر
3- چرا تنوّع زبان ، مانع پذیرش اسلام نیست؟
الف ) زیرا تنوّع زبان ها هیچ ربطی به پذیرش یا عدم پذیرش اسلام ندارد.
ب ) زیرا زبان ها دارای اشکال و ساختارهای مختلفی هستند که می تواند تمامی جنبه های دین اسلام را در خود حل کند.
ج ) زیرا هر زبانی می تواند به وسیله ی زیبایی های مخصوص خود و قدرت ویژه ی خویش ، خدمت جداگانه ای به اسلام بنماید.
د ) زیرا دین اسلام آن قدر نافذ و جذاب است که در هر زبان و ملّیتی می تواند به راحتی مورد پذیرش قرار گیرد.
4- حاصل ظهور اسلام کدام گزینه می تواند باشد؟
الف ) تمدن اسلامی ب ) فرهنگ اسلامی ج ) هنر اسلامی د ) آثار اسلامی
5- قلمرو …………….و …………….. محدود است.
الف ) زور – زر ب ) قدرت – ثروت
6- منظور از خدمات ذوقی ….
الف ) به مجموعه ای از خدمات که توسط سخنوران و ادبا و عرفا و فلاسفه و هنرمندان با استفاده از حقایق اسلام و معانی لطیف قرآن شکل گرفته ، اطلاق می شود .
ب) به خدماتی که توسط ایرانیان در طول تاریخ اسلام با استفاده از حقایق قرآنی و اسلامی در ایران شکل گرفته ، گفته می شود .
7- کدام واژه در ست معنی شده است ؟
الف ) مظهر: علاقه ب ) تکلّم : کامل شدن ج) تنوّع : تفاوت د ) حصار: دیوار
8- کدام واژه به معنای « بهره » می باشد ؟
الف ) سحم ب ) سهم ج ) صهم صحم
9- کدام کلمه در معنای « زیاده روی » می باشد ؟
الف ) مناظره ب ) مبالغه ج ) خالصانه د ) اقلّیّت
10- کدام واژه غلط معنی شده است ؟
قلمرو : سرزمین ، محدوده نظیر : مثل ، مانند مظاهر : نمودها و نشانه ها ارج : عقل و خرد
11- جمله از دو جز …………….. و ……………… تشکیل شده است.
الف ) نهاد – گزاره ب ) نهاد – فعل ج ) فعل – فاعل د ) فعل – مفعول
12- مهم ترین بخش گزاره ……………… است
الف ) فاعل ب ) فعل ج ) نهاد د ) مفعول
13- تمامی فعل ها در کل چند زمان دارند ؟
الف ) 3 ب ) 4 ) ج ) 2 د ) 5
14- در عبارت زیر چند غلط املایی وجود دارد ؟
الف ) ایرانیان توانستند حوش و لیاقت و استعداد خیش را به دیگران عملاً سابت کنند به طوری که دیگران آن ها را به پیشوایی و مقتدایی بپزیرند .
الف ) 3 ب ) 4 ج ) 5 د ) 2
15- کدام فعل در زمان حال به کار نرفته است ؟
الف ) می بویم ب ) می خورید ج ) بشنوند د) می کاشتیم
16- برای ارتباط با دیگران و بیان مقصود خود از ........................ استفاده می کنیم .
الف ) کتاب ب ) اینترنت ج ) زبان د ) تلفن همراه
17- زبان معمولاً به شکل ...............................، .......................و ............................ ظاهر می شود .
الف ) گفتار ، شنیدار ، پندار ب ) گفتار ، نوشتار ، اشاره
18- ماندگارترین شکل زبان ...........................
الف ) گفتار ب ) نوشتار ج ) پندار د ) اشاره
تعداد پاسخ های صحیح :
تعداد پاسخ های غلط :
سیّدی
نمره کل : موفق باشید
درس ( 2 )
نام و نام خانوادگی : شماره آزمون 2 کلاس : نام گروه :
1- کدام یک از افراد زیرقبل از تولد پیامبر از دنیا رفت ؟
الف ) عبدالله : پدر ب ) آمنه : مادر
2- این سخن از کیست ؟« فرزندان ما پاره ی جگر ما هستند »
الف ) پیامبر ب ) حضرت علی
3- چرا پیامبر بد رفتاری با خویش را می بخشید اما نسبت به قانون شکنی گذشت و مدارا نداشت ؟
الف ) زیرا پیامبر از حقوق دیگران حمایت می کرد ب ) چون قانون شکن باید مجازات می شد.
4- « چشم از جهان فرو بستن » یعنی ................
الف ) خوابیدن ب ) مردن
5- در کدام گزینه رابطه مترادفی وجود ندارد ؟
الف ) پسندیده و ستوده ب ) حزن و اندوه ج ) شفقت و گذشت د ) غم و رنج
6- املای کدام کلمه صحیح است ؟
الف ) فصاهت ب ) اسیل ج ) واگزار کرد د ) محزون
7- املای کدام کلمه غلط است ؟
الف ) عطوفت ب) رعفت ج ) افطار د ) حصیر
8- بهترین کلمات برای جاهای خالی عبارتند از « در میان جمع ...................... بود ودر تنهایی
سیمایی .............. و .............. داشت.
الف ) گشاده رو – غمگین – اندیشمند ب ) گشاده رو – محزون – متفکّر
9- در عبارت زیر چند غلط املایی وجود دارد ؟
« رسم و آدت غریش چنین بود که فرزندان خود را به زنان اسیل بادیه نشین می سپردند . »
الف ) 2 ب ) 3 ج ) 1 د ) 4
10- کدام کلمه درست معنی نشده است؟
الف ) بانگ : صدا ب ) افطار : گشودن ج ) متوالی : فرمانده د ) حریم : محل امن
11- کدام کلمه درست معنی شده است ؟
تجاوز : از اندازه گذشتن ب ) زهد : پارسا ج ) عیادت : عید دیدنی د ) محروم : ناراحت
12- وقتی می خواهیم مقصود خود را زیباتر و تأثیر گذار تر بگوییم از ............ استفاده می کنیم .
الف ) زبان ب ) ادبیات ج ) شعر د ) هنر
13- کدام یک از عبارات زیر به زبان ادبی نوشته شده است ؟
الف ) صبحگاهان ، خورشید به چهره ی شهر لبخند می زند .
ب ) پیامبر بسیار متبسّم و خندان بود.
ج ) مریم تابلوی زیبایی از طبیعت نقاشی کرد .
د ) به به چه عطر دل انگیزی؟
تعداد پاسخهای صحیح:
سیدی/ موفق باشید
تعداد پاسخ های غلط :
نمره کل :
نکته های دستوری و نگارشی
نکته ی اوّل درس 11 ( دستور زبان )
گاهی نویسندگان لازم می دانند در میان کلام خود کلمه هایی را تکرار کنند . به این عمل تکرار کلمه می گویند .
تکرار کلمه فی نفسه در عبارت معمولاً عیب محسوب می شود .
ولی ، گاهی این عمل باعث زیبایی کلام شده و ارزش گفتاری آن را زیاد می کند .
هرگاه تکرار کلمه در عبارتی باعث زیبایی و تأثیر گذاری بیشتر آن شود ، یک آرایه ی ادبی به حساب می آید .
نویسندگان تکرار کلمه را بیشتر برای تأکید معنی عبارت می آورند.
مثال : دلم می خواهد تمام این قلب کوچولوی کوچولو را ، مثل یک خانه ی قشنگ کوچولو، به کسی بدهم که خیلی خیلی دوستش دارم.
سوالات :
1 – تکرار چیست ؟
2 – آیا تکرار عیب محسوب می شود ؟
3 – چه هنگامی تکرار کلمه یک آرایه ی ادبی محسوب می شود ؟
4 – تکرار کلمه بیشتر در چه مفهومی به کار می رود ؟
نکته ی دوّم درس 11 ( آیین نگارش )
داستان گویی شیوه هایی دارد .
گاهی داستان از زبان من ( اوّل شخص ) گفته می شود .
گاهی از زبان تو ( دوّم شخص ) .
گاهی از زبان او ( سوّم شخص ) .
به این شیوه ی داستان گویی ، « زاویه ی دید » گفته می شود .
زاویه ی دید در حقیقت زاویه ی نگاه نویسنده به داستان خودش است که می نویسد .
مثل : داستان های قلب کوچکم را به چه کسی بدهم ؟ و سفرنامه ی اصفهان
سوالات :
1 – زاویه ی دید در داستان گویی یعنی چه ؟
2 – هر داستان ممکن است چند زاویه ی دید داشته باشد ؟ نام ببرید .
نکته ی اوّل درس 12 ( دستور زبان )
افزودن « _َ ک » به پایان بعضی از کلمات معنی آن ها را تغییر می دهد .
این تغییر معنی ممکن است در موارد زیر باشد .
تشبیه : ایجاد رابطه ی شباهت . مثل : عروسک ، خرسک
تصغیر : کوچک کردن کلمه مورد نظر از نظر شکل و اندازه . مثل : شاخک ، شهرک
تحبیب : ممکن است رابطه عاطفی دوست داشتن و ترحم کردن را ایجاد کند . مثل : طفلک
تحقیر : کوچک شمردن کلمه مورد نظر از حیث مقام و ارزش و قصد توهین به آن. مثل : مردک ، شاعرک
و موارد دیگری هست از جمله ( نسبت ، تقلیل در قید ، تقلیل در صفت ، ساختن اسم از صفت ، ساختن اسم آلت ) که از حوصله ی بحث
ما خارج است .
سوالات :
1 – معنی کلمات داده شده را بنویسید . داستانک ( ) کمانک ( ) خواهرک ( ) عروسک ( )
پسرک ( ) مردک ( ) چشمک ( ) ناخنک ( ) عینک ( )
نکته ی دوّم درس 12 ( آیین نگارش )
بیشترین فرق را بین نظم و نثر، در چیدمان کلمات آن دو می توان در نظر گرفت .
به این عبارت که نظم موجود میان کلمات خود آهنگ به وجود می آورد .
هرگاه این جابه جایی در کلمات باعث ایجاد آهنگ و ریتم در کلمات شود ، می گوییم نظم به وجود آمده است .
معمولاً در عبارات نثری همه ی ارکان جمله در جای مخصوص خود به کار می روند .
مثلاً « فعل » در آخر جمله و یا « نهاد » در اوّل جمله به کار می رود . و ..................
پس هرگاه ارکان جمله در جای اصلی خود به کار نروند نظم یا جملات غیر مستقیم به وجود می آید.
واگر ارکان و نقش های جمله در جای مخصوص خودشان به کار روند نثر یا جملات مستقیم به وجود می آید .
مثال : « فتاد از پای ، کرد از عجز فریاد » که جمله مستقیم آن عبارت است از « از پای افتاد ، از عجز فریاد کرد »
سوالات :
1 – بیشترین فرق بین نظم و نثر در چیست ؟
2 – نظم چگونه به وجود می آید ؟
3 – جملات غیر مستقیم یعنی چه ؟
4 – جملات مستقیم یعنی چه ؟
5 – مصراع های زیر را از غیر مستقیم به مستقیم برگردانید .
« گه از دیوار سنگ آمد ، گه از در » « نگردد شاخک بی بن برومند » « زنو کاران که خواهد کار بسیار ؟ »
نکته ی اوّل درس 13 ( دستور زبان )
فعل امر یا فعل دستوری : فعلی که انجام کاری را از ما بخواهد ، فعل امر می گویند .
فعل نهی : فعلی که مارا از انجام کاری باز دارد ، فعل نهی می گویند .
مثل : فرصت های خوب را دریابید . وقت گران بهایت را بیهوده مشمار .
امر نهی
« مشمار » صورت قدیمی فعل « نشمار» است .
نکته ی دوّم درس13 ( آیین نگارش )
قالب رباعی : رباعی در لغت به معنی چهار گانه است .
چون این قالب چهار مصراع دارد به همین خاطر به آن رباعی یا چهارگانه می گویند .
در رباعی مصراع های اوّل ، دوّم و چهارم با هم ،هم قافیه هستند .
شکل ساختاری رباعی
............................................ ............................................
........................................... ..............................................
از بزرگترین رباعی سرایان ایران زمین می توان به عمر خیّام و ابو سعید ابی الخیر اشاره کرد .
مثال : هنگام سپیده دم خروس سحری دانی که چرا همی کند نوحه گری ؟
یعنی که نمودند در آیینه ی صبح کز عمر شبی گذشت و تو بی خبری
سوالات :
1 – رباعی در لغت یعنی چه ؟
2 – چرا رباعی را چهار گانه می نامند ؟
3 – رباعی را تعریف کنید .
4 – کدام یک از شاعران داده شده رباعی سرا می باشند ؟ حافظ سعدی فردوسی خیّام
5 – شعر زیر در چه قالبی سروده شده است ؟
این عمر به ابر نو بهاران ماند وین دیده به سیل کوهساران ماند
ای دوست چنان بزی که بعد از مردن انگشت گزیدنی ، به یاران ماند
نکته ی اوّل درس 14 ( دستور زبان )
نامه نگاری یکی از راه های ایجاد ارتباط است .
نامه ها ممکن است ، دوستانه یا خانوادگی باشد ویا رسمی و اداری .
اگر نامه را از طریق پست به دیگران می فرستیم ، باید به نکاتی توجه کنیم .
الف ) کاغذ نامه تمییز و مناسب باشد . ب ) با خطّ زیبا و خوانا بنویسیم . ج ) از کلمه های زیبا و مناسب و احترام آمیز استفاده کنیم
د ) نشانی دقیق فرستنده و گیرنده نوشته شود . ه ) تمبر نامه زده شود . و ) کلماتی که به کار می بریم مناسب نوع نامه باشد .
سوالات :
1 – نامه ها بر حسب موضوع به چند دسته تقسیم می شوند ؟ نام ببرید .
2 – در نوشتن نامه به چند نکته توجّه می کنیم ؟ ( 4 مورد ) بنویسید .
3 – نامه ای به یکی از دوستان صمیمی خود بنویسید .
نکته ی دوم درس 14 ( آیین نگارش )
ما گاهی در نوشته ی خود به جای برخی عبارات و کلمات ، یکی دو حرف از حروف آن ها را ذکر میکنیم . به این حروف نشانه های
اختصاری می گویند .
نشانه های اختصاری رایج بیشتر عبارات عربی ویا زبان های دیگر و یا حتی اختصار نام بعضی از شرکت ها ، سازمان ها ، گروه ها
و..... می تواند باشد .
مثل : ( ع ) = علیه السّلام ( ص ) = صلّ الله علیه ( س ) = سلام الله علیها ( ره ) = رحمة الله علیه
( opk ) = سازمان کشورهای نفتی
سوالات :
1 – نشانه های اختصار یعنی چه ؟
2 – چند تا نشانه ی اختصار نام ببرید که نام شرکت باشد .
3 – نشانه های اختصار زیردر چه معنایی به کار رفته اند ؟
( ع ) = ( ص )= ( س ) = ( ره ) =
نکته اوّل درس 15 ( دستور زبان )
فعل آینده (مستقبل )
فعلی که زمان انجام آن در آینده باشد فعل آینده یا مستقبل می گویند .
ساختمان فعل آینده : ( خواه + شناسه ی مضارع + بن ماضی )
مثال : مفرد { خواهم رفت – خواهی رفت – خواهد رفت } جمع { خواهیم رفت – خواهید رفت – خواهند رفت }
توجّه : در فعل آینده جز اوّل تغییر می کند و جز دوّم همیشه ثابت است .
سوالات :
1 – فعل آینده را تعریف کنید .
2 – ساختمان فعل ا ینده چگونه است ؟
3 – در فعل آینده کدام جز ثابت است ؟
نکته ی دوّم درس 15 ( آیین نگارش )
قالب شعری : قطعه
موضوع : شعری است که در آن به پند و اندرز و مسائل اخلاقی و اجتماعی می پردازند .
ساختمان و قرار گرفتن قافیه در آن : مصراع های دوّم همه ی بیت های آن هم قافیه هستند
شکل ظاهری قالب : .................................. ........................................
.................................. .........................................
.................................... .........................................
مثال : چه خوش گفت زالی به فرزند خویش چو دیدش پلنگ افکن و پیل تن
گر از عهد خردیت یاد آمدی که بیچاره بودی در آغوش من
نکردی در این روز برمن جفا که تو شیر مردی و من پیر زن
سوالات :
1 – قطعه چه نوع شعری است ؟
2 – قافیه در قطعه در چه جایی هست ؟
3 – شعرفوق در چه قالبی سروده شده است ؟
نکته اوّل درس 16 ( دستورزبان )
جملات اسنادی ( ربطی – اسمیّه )
جمله هایی که در آنها کاری صورت نمی گیرد .
معمولاً صفتی به کسی یا چیزی نسبت داده می شود .
از کسی یا چیزی تغییر حالتی روی می دهد .
در اصل جمله های اسنادی دارای فعل اسنادی یا ربطی هستند .
فعل های اسنادی عبارتند از : ( است – بود – شد – گشت - گردید )
فعل های فوق زمانی فعل اسنادی هستند که اوّلاً : درمعنی دیگری به کار نرود . ثانیاً : این فعل ها می توانند جانشین هم دیگر شوند .
ارکان اصلی جمله های اسنادی :
نهاد ( مسند الیه ) – مسند – فعل ربطی یا اسنادی
مسند در اصل نوعی صفت است .
مسند در بخش گزاره ی جمله قرار دارد .
گزاره
مثال : شهید رجایی متواضع بود .
نهاد مسند فعل ربطی
سوالات :
1 – جمله اسنادی چه نوع جمله ای است ؟
2 – فعل در جمله های اسنادی چه نوع فعلی است ؟
3 – فعل های اسنادی یا ربطی را نام ببرید .
4 – فعل های ربطی چه ویژگی هایی دارند ؟
5 – ارکان اصلی جمله های اسنادی را نام ببرید .
6 – مسند در اصل چیست و در کدام جز جمله قرار دارد ؟
7 – ارکان جمله های اسنادی را در عبارت زیر پیدا کنید .
« هوا سرد شد »
نکته دوّم درس 16 ( آیین نگارش )
« خاطره نویسی »
خاطره نویسی مانند نامه نگاری و سفرنامه نویسی یکی از انواع نوشتن است .
هرگاه صحنه ها یا حادثه هایی را که در زندگی روی داده یا مشاهده شده است ، باز گو کنیم یا بنویسیم ، به آن خاطره می گویند .
هنگام گفتن یا نوشتن خاطره ، به همه ی نکاتی که خاطره را مستند می کند ، باید اشاره کرد .
خاطره نوشته ای است شخصی که معمولاً زیبا ، عاطفی و پر جاذبه است .
بسیاری از شاهکارهای ادبی و هنری جهان بر اساس خاطره ساخته شده اند .
سوالات :
1 – خاطره نویسی یکی از انواع ....................... است .
2 – خاطره نویسی چه نوع نوشته ای است ؟
3 – در نوشتن یا گفتن خاطره چه شرایطی را باید رعایت کرد ؟
نکته اوّل درس 17 ( دستور زبان )
« ضمیر »
ضمیر واژه ای است که معمولاً به جای اسم می نشیند . و نمی گذارد اسم تکرار شود .
ضمیر ها دو گونه اند : 1 - ضمیرهای جدا یا نا پیوسته ( منفصل ) 2 – ضمیرهای پیوسته یا ( متّصل )
ضمیر های جدا یا نا پیوسته عبارتند از : مفرد { من – تو – او } جمع { ما – شما – ایشان }
ضمیرهای پیوسته یا متّصل عبارتند از : مفرد { َم – َت – َش } جمع { ِمان – ِتان – ِشان }
ضمیرهای پیوسته یا چسبیده معمولاً مالکیت را نشان می دهند .
مثال : ما همین جا از خودمان دفاع می کنیم .
سوالات :
1 – ضمیر چیست ؟
2 – ضمیرها چند گونه اند ؟
3 – ضمیرهای ناپیوسته را نام ببرید.
4 – ضمیرهای پیوسته را با مثالی بنویسید .
5 – ضمیرهای پیوسته معمولاً در چه مفهومی به کار می روند ؟
نکته دوّم درس 17 ( آیین نگارش )
نویسندگان برای زیباتر کردن نوشته ی خود از « توصیف » استفاده می کنند .
توصیف باعث می شود تا احساس نویسنده را بهتر دریابیم و متن در ما تأثیر بیش تری بگذرد .
توصیف زمانی زیباست که دقیق و همراه باذکر جزئیّات و سرشاراز احساس و عاطفه باشد .
در توصیف هر چیز ، باید به دوری ، نزدیکی ، رنگ ، اندازه ، بو ، لطافت و زبری و رابطه ی آن با پدیده های اطراف توجّه کنیم .
مثلاً : در درس دفاع از آزادی نویسنده صحنه ی لشکر کشی قاجان را با تصاویری حسی کاملاً نشان می دهد . وجود برخی از تشبیهات و
عناصر زیبایی سخن در این نوشته ، آن را بسیار قابل درک و تخیلی کرده است و خواننده گویی خود در متن داستان حضور دارد .
سوالات :
1 – نویسندگان برای زیباتر کردن نوشته ی خود از ...................... استفاده می کنند .
2 – توصیف چه تأثیری در خواننده می گذارد ؟
3 – توصیف زمانی زیباتر می شود که .......................................................................................
4 – در توصیف به چند نکته توجه می کنیم ؟
نکته ی اوّل درس 18 ( دستور زبان )
« اسم مرکب و اسم مشتق »
همان طور که در درس های قبل گفته شد ، اسم از نظر ساخت به دو دسته ی ساده و غیر ساده تقسیم می شود .
کلمات غیر ساده نیز به چند قسمت مهم تقسیم می شوند که مهم ترین آن ها عبارتند از : 1 – مرکب 2 – مشتق
اسم مرکب : اسمی است که ساختمان آن از چند جز معنی دار تشکیل شده باشد .یا به عبارت دیگر اسمی که حداقل از دو جز معنی دار
تشکیل شده است . مثال : چلچراغ – چادرنشین – گل گشت – کتابخانه
اسم مشتق : اسمی است که دارای « وند » باشد .
وند ها کلماتی هستند که خود به تنهایی معنی مستقلی ندارند و با کلمات دیگر می آیند و کلمه های جدیدی می سازند .
وند ها از نظر قرار گرفتن در کنار کلمه ها سه نوعند : 1- پیش وند 2 – میان وند 3 – پس وند
پیش وند ها : ب ، با ، باز ، بر ، بی ، در ، فر، فرا ، فراز ، فرو ، نا ، هم ،
میان وند ها : ا ، به ، تا ، در ، وا
پس وند ها : ار ، اسا ، اک ، اگین ، ان، انه ، انی ، بار ، بان ، تر ، ترین ، چه ، چی ، دان ، زار ، سار ، سان ، ستان ، ِش ، َک ،
در کل اسم مشتق دارای وند است و حداقل از یک جز معنی دار و یک وند تشکیل شده است .
مثال : با هنر – بی خرد – باز دلشت – برخوردار – دربه در – سرتاسر – گفتار – برق آسا - ..........................
سوالات :
1 – اسم مرکب چه ساختمانی دارد ؟ مثالی بزنید .
2 – اسم مشتق چیست ؟
3 – وند چیست ؟ چند نوع است ؟
نکته ی دوّم درس 18 ( آیین نگارش )
گاهی نویسندگان و شاعران با بهره گیر از قدرت تخیّل خویش مناظری را با کلمات به تصویر می کشند که از هر تابلو نقاشی شده ای
گویاتر و تأثیر گذارتر می شود . این تصویر ها به شعر و نوشته زیبایی می بخشد و بر تأثیر و گیرایی آن می افزایند .
مثل توصیف شاعر در درس زنگ کوچ از چادر خود که گاهی به چلچراغ و گاهی به باغی از آیینه تصوّر کرده است .
نکته های درس 20
گاهی نویسندگان و شاعران در داستان ها و نوشته های خود به اشیاء و حیوانات دور بر خود شخصیّت داستانی می دهند و اعمالی را به
آنها نسبت می دهند که ما همانند آن ها را در اطراف خود زیاد می بینیم . به این نوع داستان ها و نوشته ها داستان های رمزی یا نمادین
می گویند .
مثل داستان آدم آهنی و شاپرک – کتاب کلیله و دمنه – منظومه ی موش و گربه ی عبید زاکانی
سوالات :
1 – داستان های نمادین چه نوع داستان هایی هستند ؟ مثالی بزنید .
نکته های درس 21
ما ناچار به استفاده از ادبیات دیگر ملّت ها هستیم . برای لذّت بردن از اشعار و داستان های آن ها باید به کتاب های آن ها رجوع کنیم .
به همین خاطر فنی به نام ترجمه به وجود آمد که ما را از این کار بی نیاز کرد .
به کسی که این عمل ترجمه را انجام می دهد ، مترجم می گویند .
مترجم باید با دو زبان یعنی زبانی که از آن ترجمه می کند و زبانی که به آن ترجمه می شود ، کاملاً آشنا و مسلّط باشد .
مترجمان هنگام ترجمه از منابعی مانند فرهنگ لغت ، دائره المعارف ، فرهنگ نامه و .... استفاده می کنن
سوالات :
1 – چگونه می توان از ادبیات سایر ملت ها استفاده کرد ؟
2 – مترجم به چه کسی می گویند ؟
3 – مترجم باید چه شرایطی داشته باشد ؟
پایان موفّق و سربلند باشید / سیّدی
« ای عقل مرا کفایت از تو »
نکته ها
شرح نکته های اوّل ( دستور زبان ) و دوّم ( آیین نگارش )
کتاب اوّل راهنمایی
گرد آورنده : علی سیّدی
( دبیر ادبیات مدرسه راهنمایی شاهد تبریز )
سال 1387- 1388