نیستان ادب
وبلاگ آموزشی - ادبی - تفریحی - هنری
نیستان ادب
وبلاگ آموزشی - ادبی - تفریحی - هنریدرباره من
دبیر ادبیات دبیرستان استعداهای درخشان شهید مدنی تبریز و دبیرستان شاهد تبریز
ادامه...
ارایه ادبی- بیان
آرایه های ادبی بیان
1- تشبیه بلیغ چگونه تشبیهی است؟ مثال بزنید؟ تشبیهی که ادات و وجه شبه آن حذف شود، «تشبیه بلیغ» نام دارد. مانند: تو حور بهشتی
2- تشبیه بلیغ بر چند نوع است، توضیح دهید؟ دو نوع: 1) اسنادی 2) اضافی 1) اِسنادی: که در آن «مشبهٌ به» به «مشبه» اسناد داده می شود؛ مانند: علم نور است. 2) اضافی: که آن را «اضافه تشبیهی» می خوانند و در آن یکی از طرفین تشبیه به دیگری اضافه می شود؛ مانند: درختِ دوستی، لبِ لعل
خود آزمایی 1- در بیتها و جمله های زیر، تشبیهات را بیابید و تعیین کنید که در آنها، کدام یک از پایه های تشبیه حذف شده است؟ - شبی(مشبه) چون(ادات تشبیه) شَبَه(مشبه به)، روی شسته به قیر (معین تاریکی) وجه شبه نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر «فردوسی» (معین تاریکی) وجه شبه «هیچکدام از پایه های تشبیه حذف نشده است.»
- در شجاعت (وجه مشبه) شیر رباّ (مشبه به)نیستی(مشبه) در مروّت خود که داند کیسیت؟ «فردوسی»
- فرّاش باد صبا را گفته تا فرشِ زمرّدین (تشبیه بلیغ) اضافی بگسترد و دایه ابر بهاری را فرموده تا بناتِ نبات (تشبیه بلیغ) اضافی در مهدِ زمین (تشبیه بلیغ) اضافی بپرورد. «سعدی» «همگی تشبیه بلیغ و به صورت ترکیب اضافی هستند که ادات تشبیه و وجه شبه در آنها حذف شده است.»
- لبت تا در لطافت لاله سیراب را ماند دلم در بیقراری چشمه سیراب را ماند مشبه وجه شبه مشبه به ادات تشبیه مشبه وجه شبه مشبه ٌ به ادات تشبیه «هیچیک از پایه های تشبیه حذف نشده است.»
- وزرا بر مثال اکلّبا اند. «وجه شبه محذوف است.» «شهریار» مشبه ادات تشبیه مشبهٌ به
- یکی را گفتند: عالِم بی عمل (مشبه) به چه ماند؟ ادات تشبیه (از مصدر مانستن) گفت: به زنبور بی عسل. مشبه به
«سعدی» «وجه شبه محذوف است».
- دروغ گفتن (مشبه) به ضربت لازم (مشبه به) ماند (ادات تشبیه) که اگر نیز جراحت درست شود، نشان بماند. (اثر ماندن) وجه شبه «سعدی» «هیچ پایه ای حذف نشده است.»
- ای (مشبه) شده چون (ادات تشبیه) سنگ سیاهی (مشبهٌ به) صبور (وجه شبه) // پپیش دروغ همه لبخندها // بسته (وجه شبه) چــــــو (ادات تشبیه) تاریکی جاوید گور (مشبهٌ به) خانه (مشبه) به روی همه سوگندها «اخوان» «هیچ پایه ای حذف نشده است و دو تشبیه دراینجا وجود دارد.»
- از بس که کوته است و سیه (وجه شبه) زلف یار (مشبه) من گویی (ادات تشبیه) که روز من بود و روزگار من (مشبهٌ به) «مجیر بیلقانی» «هیچ پایه ای حذف نشده است.» - قطره تویی، بحر تویی، لطف تویی، قهر تویی قند تویی، زهر تویی، بیش میازار مرا «مولوی» «همگی تشبیه بلیغ و از نوع اسنادی هستند که ادات تشبیه و وجه شبه در آنها محذوف است.» تو ¬ در همه آنها مشبه/ قطره، بحر، لطف، قهر، قند، زهر ¬ مشبهٌ به
2- در بیت زیر، یک تشبیه بلیغ اضافی به کار رفته است. آن را بیابید و به گونه ای بازنویسی کنید که همه پایه های تشبیه در آن دیده شود. یک تشبیه غیر بلیغ نیز در بیت دیده می شود. کدام پایه آن حذف شده است؟ آن را به صورت تشبیه بلیغ اضافی و غیر اضافی در آورید؟
گذشت روزگاران بین که دوران شباب ما در این سیلاب غم ، دسته گلی شاداب را ماند (تشبیه بلیغ اضافی) «شهریار»
بازنویسی سیلاب غم: غـم چـــون سیــلاب، تمام وجود مرا در خود گرفت. مشبه ادات تشبیه مشبهٌ به وجه شبه
دوران شباب (مشبه) ما دسته گلی شاداب (مشبهٌ به) را ماند. (ادات تشبیه)«وجه شبه حذف شده است.» ¬ تشبیه غیر بلیغ
تشبیه بلیغ اضافی: گل شادابِ دوران شباب ما تشبیه بلیغ اسنادی: دوران شباب، دسته گلی شاداب است.
3- تشبیهاتی بسازید که ادات تشبیه در آنها ذکر شده باشد و مشبهٌ به آنها واژه های زیر باشد؟ آسمان: آسمان چون پرده ای نیلی بود. غروب: غروب مانند غرق شدن در دریاست. ادات ادات غم: غم چو سیلابی رسید از چارسو. ادات
4- تشبیهاتی بسازید که مشبهٌ به آنها واژه های زیر باشد و ادات تشبیه از آنها حذف شده باشد؟ نسیم: باد صبحگاهی نسیم صبا شروع به وزیدن کرد. بهــــار: جوانی بهار زندگی است. شبنم: قطره شبنم بر برگ گل نشست.
5- تشبیهاتی بلیغ (اضافی و غیراضافی) بسازید که واژه های زیر مشبه آنها باشد؟ دانش: چراغ (مشبهٌ به) دانش (مشبه) ــــ اضافی دانش،چراغ است.ـــــ اسنادی
تعلیم: گوهرِ (مشبهٌ به) تعلیم (مشبه) خود دریغ مدارــــــ اضافی دوستی: درختِ (مشبهٌ به) دوستی (مشبه) درخت دوستی بارور است ــــــ اسنادی
6- شبی مهتابی را توصیف کنید و در توصیف خود، پنج تشبیه همانند مثالهای درس بیاورید؟ همراه با دوستی چون یک مغز در دو پوستی شبی را غنیمت شمرده به تفرج صحرا و تماشای بهار و استشمام هوای بهاری قدم در کوهساری پرگل و ریحان نهادیم، قضا را مهتاب شبی که بدر کامل چون عروسان آراسته سر از پرده شرق به آورده و فضای کوهستان را همانند تالاری مزین به چراغهای سبز و آبی درآورده بود، صنع ایزدی در قلعه کوهسار و دامنه سراشیب آن، آبی زلال از دل چشمه سار آفریده که انگار جوی بهشت است جاری در ماه اردیبهشت باری، چراغ ماه یا جنت صحرا به افسونگری پرداخته و با نهفتم در لکه های ابر فضا را چون چراغ چشم زن تاریک و روشن می کرد، عطر گلهای بهاری با هوای کوهساری درآمیخته و مشام جان را مروّح می نمود، به قول عشقی:
|
